Gunnebo in Doetinchem is een grote productiefaciliteit – een fabriek. De sector: metaal. Dat is ook het belangrijkste ingrediënt van de gefabriceerde kluizen: staal. Daarna komt beton. En, voor het ‘slotwerk’ op de kluizen: metalen zoals ijzer, koper en aluminium, en ook glas. Verder ook plastic, maar niet veel. Staal en beton vormen de hoofdzaak. Aangeleverd per vrachtwagen. En onderdelen – voornamelijk weer van staal, zoals bewapeningsroosters, verbindingsstukken. Gerecyclede staalvezels voor vermenging met het speciale beton voor de extra beveiligde kluizen. Gereedschap. Verbruiksartikelen zoals oordopjes, schuurpapier, vul- en reinigingsmiddelen. En het verbruik: grote volumes water, stroom en gas.

In de ochtend komen bijna 250 mannen en vrouwen aan, de meesten per auto. De productie start. Om te begrijpen hoe die is opgebouwd, wat er gebeurt, zijn er 2 zaken bepalend. Hoe een kluis wordt opgebouwd, en welke verschillende typen er worden geproduceerd.

De opbouw
Wie een kluis visualiseert ziet een rechthoekige ‘doos’ met massieve wanden, en een deur met daarop een slot. Die wanden (er zijn er 5) en de deur – die worden niet opgebouwd uit een dikke plaat van staal. Het basismateriaal voor een kluis bij Gunnebo (die altijd is bestemd voor inbouw in een PIN-automaat) is staalplaat van slechts enkele millimeters dik. De opbouw van de romp van de kluis (zonder deur) begint met een binnenkast, opgebouwd uit deze staalplaten. Daarop wordt een bewapening (een stalen rooster) gelast. Vervolgens wordt daar een 2e kast (de buitenromp), ook met behulp van staalpaat opgebouwd, omheen geplaatst. De ruimte tussen de 2 kasten wordt daarna gevuld met beton. Zo ontstaan wanden die uiteindelijk sterker zijn dan wanden die slechts zijn opgebouwd uit een massieve plaat van staal. Ook de deuren worden op die manier gevormd.

De typen
Er zijn ruwweg 4 typen, met weer vele variaties per type. Dat heeft te maken met de weerbaarheid. De CEN-L kluizen (verdeeld in CEN-1 en CEN-2) zijn eenvoudiger van opzet. Zo worden de wanden opgevuld met een meer gangbaar beton, dat bijvoorbeeld ook in de bouw wordt gebruikt. De CEN-3 en CEN-4 kluizen hebben dikkere wanden, meer voorzieningen voor beveiliging later, en de wanden worden gevuld met beton van een speciale samenstelling, dat bij Gunnebo wordt gemengd. Variaties in deze typen hebben onder ander te maken met de weerbaarheid tegen een speciaal type ‘aanval’. Bijvoorbeeld: extra beveiligd tegen een aanval met gas.

De Productie in het kort

Het Voorwerk
Uit het bovenstaande volgt dat de basis voor elke kluis is: een aantal op maat gemaakte staalplaten, met uitsparingen voor latere schroeven, gaten voor het later te monteren slotwerk, en van een omvang (met de contouren) die past bij een bepaald type kluis. Deze platen worden in het ‘Voorwerk’ gestanst met behulp van een geavanceerde stansmachine, die automatisch partijen platen kan produceren voor een te produceren groep kluizen (‘kasten’ in het fabrieksjargon) van een bepaald type. Op de bankwerkerij worden (voornamelijk stalen) onderdelen gemaakt die niet eenvoudig besteld kunnen worden. En een belangrijke stap in het Voorwerk is het buigen van de gestanste platen, waarbij de rand van één of meer kanten van de plaat wordt omgebogen. Op die manier zijn bij het vormen van de binnenkast, de buitenromp en de deuren (uit meerdere staalplaten) minder (las)naden nodig – ze passen in elkaar.

Rompenbouw
Nu is het moment dat de lijnproductie zich splitst in 2 richtingen: één voor de eenvoudigere CEN-L kluizen, en één voor de CEN-3 en CEN-4 kluizen (kortweg: CEN3-4). Zo wordt op de afdeling Rompen CEN3-4 eerst een ‘binnenkast’ gelast uit 5 staalplaten. Daarop wordt bewapening gelast, en vervolgens wordt daar de ‘buitenromp’ om heen gebouwd. De deuren van de kluizen worden op aparte afdelingen op een soortgelijke manier uit plaatstaal (en profielen) opgebouwd. Rompen en deuren worden daarna in een stalen mal geplaatst, en vervolgens worden de ruimtes tussen de wanden volgestort met beton. Vervolgens gaan de producten naar een hal, om het beton een dag te laten drogen. Zowel rompen als deuren staan inmiddels op wagentjes die vanaf nu over een railsysteem door de fabriek zullen rijden.

De Afmaaklijn
Op dit punt worden de vulmallen verwijderd, en de rompen en deuren bij elkaar gevoegd – verbonden met scharnieren die zowel aan de romp als aan de deur worden gelast. Verder volgt er een aantal bewerkingen aan de ‘ruwe’ kluis. Zo worden betonresten verwijderd, overtollige staalvezels weggebrand, wordt de aanwezigheid van schroefgaten gecontroleerd, en wordt een barcode aan iedere kluis toegewezen.

De Schilderslijn
Iedere kluis wordt hier gereinigd, en daarna gedroogd – eerst deels handmatig, en daarna in een oven. Oneffenheden worden geplamuurd en geschuurd, vervolgens wordt gepolijst. Daarna worden de kluizen in afgesloten cabines in verschillende kleuren gespoten, en vervolgens drogen ze circa 2 uur.

De Afmontage
Hier wordt het ‘slotwerk’ aangebracht: combinatiesloten, elektronische sloten of sloten met een klassieke sleutel. De sloten controleren het in- en uitschuiven van schoten: de stalen pinnen die de deur in de romp verankeren, als de kluis op slot gaat. Bij de eenvoudigere CEN-L kasten vindt die verankering plaats door een stalen ‘strip’.

 Video. De afdeling Afmontage (1:44).

Eindcontrole en Expeditie
Elke geproduceerde kluis wordt nauwgezet gecontroleerd. De toleranties zijn zeer klein – en dat is ook mogelijk door de vergaande standaardisatie in het productieproces. Wat volgt is nog het inpakken, en tenslotte de verzending. Hierbij werken de Expeditie en de chauffeurs van de transportbedrijven samen om de zware kluizen op een verantwoorde manier in de vrachtwagen te laden.

 Video. De afdeling Expeditie (2:14).